نیازهای دانشی و اجتماعی زنان روستای قزل‌تپۀ علی ‏قلی استان زنجان برای مدیریت جامع حوضۀ آبخیز

زنان روستایی نقش مهمی در تأمین معیشت خانوارهای روستایی دارند و می‏توانند در برنامه‏های مدیریت پایدار منابع طبیعی نقش بسزایی ایفا کنند. هدف این پژوهش بررسی فعالیت‏های معیشت زنان روستایی و نیازهای مرتبط آنان برای ارتقای ظرفیت‏های دانشی و اجتماعی آن‌هاست. پژوهش با استفاده از یک مطالعة موردی و فنون ارزیابی سریع مشارکتی در روستای قزل‌تپة علی‌قلی در استان زنجان انجام شد. زنان روستایی از طریق راهبردهای معیشت مختلفی در خانوارهای خود فعالیت می‌کردند که از جمله عبارت بودند از: فعالیت‏های غیرکشاورزی همچون فرش‌بافی و تابلوبافی؛ فعالیت‏های کشاورزی وابسته به مراتع به‌ویژه برداشت گیاهان خوراکی و دارویی و فعالیت‏های کشاورزی با وابستگی کم به مراتع، به‌ویژه برداشت و فرآوری محصولات. ارزیابی نیازهای زنان روستایی نشان داد که آنان نیاز به دانش و مهارت به‌روز در مورد برداشت و فرآوری محصولات باغی و لبنی، روش‏های حفظ منابع طبیعی، فعالیت‏های نوین غیرکشاورزی و کشاورزی نوین و سواد بالاتر دارند. ضرورت بهبود نگرش زیست‌‏محیطی زنان، به‌ویژه در مورد مدیریت پسماندهای روستایی، نیز به‌منزلة نیازی مهم مطرح شد. زنان روستایی همچنین به تقویت ظرفیت‏های اجتماعی خود، به‌ویژه در مورد نفوذ بر بازار محصولات کشاورزی، تعامل و اعتماد درون جوامع و با کنش‌گران بیرونی و تقویت تشکل‏های زنان روستایی نیاز داشتند. این نیازها ضرورت تنظیم برنامه‏های ترویج کشاورزی و مدیریت منابع طبیعی را در جهت ظرفیت‏سازی دانشی‌ـ اجتماعی زنان روستایی نشان می‏دهد.